Dalton

De taak

De taak zal waarschijnlijk het meest bekende en aansprekende (uiterlijke) kenmerk zijn van een daltonschool.

Vele daltonaspecten krijgen in de taak een plekje, zoals: Leren plannen, verantwoordelijkheid t.a.v. planning, verwerking en registratie, gerichte opdrachten tot samenwerking, differentiatie in leerstofaanbod, individuele opdrachten tot herhaling/verbreding (verlengde instructie) of verdieping en reflectie op het eigen werk.
Hoewel er een vrijheid en eigen verantwoordelijkheid is voor het taakwerk, menen we toch hoge eisen te moeten stellen aan het taakwerk. Een aantal eisen die we stellen:

• De opdracht waaraan je begint wordt in principe eerst afgemaakt, voordat aan een andere wordt begonnen.
• De opdrachten op de taak moeten in de desbetreffende week geheel gemaakt/gedaan zijn.
• De gemaakte opdrachten moeten er netjes en verzorgd uitzien (niet ‘af’, maar ‘goed af’).

Taak (periode)

In de groepen 1-2 wordt gewerkt met een taken- en keuzebord. Dit bord is verdeeld in vakjes. Aan de zijkant zijn de naamkaartjes van de kinderen geplaatst. Aan de bovenzijde hangen pictogrammen van de taken. De kinderen kiezen zelf een taak van het takenbord of van het keuzebord. Als de kinderen een taak hebben gekozen, plaatsen zij een magneet met de kleur van de dag op het vakje naast hun naamkaartje onder de juiste taak. Het kiezen van een taak vindt iedere dag plaats. Als de taak af is, wordt er een magneet geplaatst in de kleur van de dag en reflecteren zij door middel van een smiley. Alle verplichte taken moeten op het einde van de week zijn afgerond. Tijdens taaktijd mogen de kinderen 2x plannen / kiezen.

Groep 3 werkt met een whiteboard waar de taken en het dagritme voor de dag op staan, daarnaast werken ze met een weekbord. Op maandag worden de weektaken uitgelegd en plannen de leerlingen met magneten in de kleuren van de dag, in het eerste vakje, op welke dag ze de taak zullen gaan uitvoeren. Wanneer zij de taak voltooid hebben, wordt er een magneet geplaatst in de kleur van de dag en reflecteren zij door middel van een smiley (taak met een rode rand is verplicht, zonder rode rand niet).

Groep 4 werkt met een dagtaak. Afhankelijk van het reflectievermogen van de groep, wordt er in de loop van het jaar overgestapt op een halve weektaak.

Groep 5 werkt het eerste half jaar met een halve weektaak (ma-wo en do-vrij). In het tweede half jaar wordt er gewerkt met een weektaak (ma-vrij).

Groep 6 t/m 8 werkt met een weektaak (ma-vrij).

Op De Schans wordt de taak aangeboden in een weekoverzicht, vanaf groep 4.

In schema ziet het er als volgt uit :

Groep	Taakperiode	Klaar met de taak, dan …
1	Kinderen krijgen 2/3 taken (met de jongste kinderen wordt opbouwend gestart met de taken), die in deze week moet worden gekozen. De leerkracht heeft aanvankelijk een grote rol bij de begeleiding. Voor de planning wordt het taakbord gebruikt.	Na de administratie op het taakbord, kiest het kind een speel-/werkhoek van het keuzebord of andersom.
2	Kinderen krijgen 3/4 taken, die in deze week moeten worden gekozen. De rol van de leerkracht wordt kleiner. Kinderen nemen zelf meer verantwoordelijkheid. Voor de planning wordt het planbord gebruikt.	Na de administratie op het taakbord kiest het kind een speel-/werkhoek van het keuzebord.
3	De opdrachten staan per dag genoteerd op het whiteboard en moeten ook op die dag worden uitgevoerd. Het betreft soms opdrachten waar klassikaal een begin mee is gemaakt en die in de taaktijd worden afgemaakt.	Als het kind de taak van de dag af heeft, kijkt het op de weekbord of hij / zij een taak heeft gepland op deze dag. (Taak met witte rand)
4	De opdrachten staan per dag genoteerd en moeten ook op die dag worden uitgevoerd.	Als het kind de taak van de dag af heeft, kiest het uit de keuzetaken.
5	De opdrachten staan per halve weektaak genoteerd. In de loop van het jaar wordt er over gegaan naar weektaak. Natuurlijk vergt deze overgang in het begin een actieve begeleiding van de leerkracht. Voor de planning wordt de weekplanning gebruikt.	Als het kind de halve weektaak van de dag af heeft, kiest het uit de keuzetaken. Is de weektaak af, dan kiest het kind een keuzetaak.
6	De opdrachten staan per week en per vak genoteerd. Natuurlijk vergt deze overgang in het begin een actieve begeleiding van de leerkracht. Voor de planning wordt de weekplanning gebruikt.	Als het kind de weektaak af heeft, kiest het een keuzetaak.
7	De opdrachten staan per week en per vak genoteerd. Voor de planning wordt de weekplanning gebruikt.	Als het kind de weektaak af heeft, kiest het een keuzetaak.
8	De opdrachten staan per week en per vak genoteerd. Voor de planning wordt de agenda gebruikt.	Als het kind de weektaak af heeft, kiest het een keuzetaak.

De onderdelen van de taak

Eigenlijk zijn alle vakken geschikt om op te nemen in de taak. Verder is de vulling van de taak ter beoordeling van de leerkracht (wij coachen elkaar hier wel in tijdens vergaderingen). Keuze is altijd een vast onderdeel van de taak, maar staat niet vermeld op de taak (zie verder bij “keuze”).

Omvang en inhoud van de taak

Hoewel de taak in eerste instantie voor alle kinderen in de groep hetzelfde is, wil het team toch graag maatwerk leveren. Voor het ene kind kan de leerkracht besluiten de taak te verlichten en voor het andere kind kan de leerkracht besluiten makkelijkere onderdelen te vervangen door moeilijkere. Vooral in de midden- en bovenbouw als de niveaus verder uiteenlopen, wordt hiervan gebruik gemaakt. Omgaan met tempo- en niveauverschillen is immers een van de basistaken. Wanneer een kind haar of zijn taak af heeft kan het iets kiezen van de keuzetaak. Dit is een veelvoud van opdrachten waar de leerling zelf een opdracht mag kiezen.

Plannen

In de loop van groep 2 wordt er een start gemaakt met het plannen van de taak. Dit gebeurt aan het begin van de week wanneer de kinderen een nieuwe taak aangeboden krijgen.

Samenwerken (in de taak)

Omdat samenwerken een belangrijk aspect van het daltononderwijs is, staan er ook opdrachten in de taak waarbij samenwerken noodzakelijk is. Vanaf groep 1 streven we ernaar om minimaal eens per week een maatjesopdracht in de taak op te nemen. Vanaf groep 5 zijn er minimaal 2 maatje(s) opdrachten per week

Groeps-voortgangsregistratieformulier

Naarmate het kind meer vrijheid krijgt bij het plannen van de taken, wordt ook het bijhouden van de vorderingen belangrijker voor zowel het kind als de leerkracht.

Hiervoor gebruiken we de volgende hulpmiddelen.

• Bij groep 1, 2, 3 op het takenbord d.m.v. magneetje. Het kind kan zo de vorderingen in één oogopslag zien.
• Vanaf groep 4 door het kleuren van het betreffende hokje op de weektaak.
• Groep 5 t/m 8 beginnen de week met het plannen van hun taak. Als een opdracht klaar is, wordt dit in de dagkleur afgetekend in een daarvoor bestemd aftekenhokje.
• Op het keuzebord registreren de kinderen voor welke intelligentie ze hebben gekozen. (groep 3 t/m 8)
• In de groepen 5 t/m 8 controleert de leerkracht het werk en tekent het af op het groeps-voortgangsregistratieformulier. Zo houdt de leerkracht een goed overzicht wie welke opdrachten af heeft (en wie nog niet).  

Evaluatie

Het leren van de vaardigheden die het kind nodig heeft om goed/verantwoordelijk met de taak om te kunnen gaan is een proces wat de nadrukkelijke aandacht heeft. De leerkracht bespreekt de voorwaarden om zelfstandig en in vrijheid aan de taak te werken regelmatig met de kinderen. Belangrijke vragen die daarbij moeten worden beantwoord: "Voor welke problemen kwam je te staan, hoe heb je ze opgelost en wat heb je ervan geleerd." De leerkracht zal dit zowel groepsgewijs als individueel doen. Het zal dan gaan over voorwaarden als planning, samenwerken, netheid, inzet, zelfstandig problemen oplossen, rekening houden met elkaar e.d. Op papier evalueren de kinderen hun taak. Aan het eind van de week wordt zowel de planning als het gemaakte werk en de uitvoering hiervan geëvalueerd op de weektaak. Het kind geeft d.m.v. het kleuren van een smiley en d.m.v. vragen aan hoe hij/zij de week ervaren heeft. Vanaf groep 5 geven ze aan met welk “eigen leerdoel” en “ik doel” ze elke week aan de slag gaan.

Zelfsturing

Zelfsturing doet een beroep op de kinderen om zelf te kunnen benoemen waarvoor nog meer geoefend zou moeten worden. Op de taak schrijven de kinderen een eigen leerdoel op voor de volgende weektaak (bv. ik wil de tafel van 6 nog meer oefenen / ik wil het taallesje netter opschrijven/ ik wil bij het plannen de dagkleuren nauwkeuriger invullen etc.)

Beoordeling

Het kind heeft ook recht op individuele feedback van de leerkracht. In de onderbouw vindt dit plaats tijdens het werken of na de werkles, kleine kring gesprekken. Op de taak kan het kind ook zijn/haar eigen beoordeling/waardering aangeven.

Lay-out

Het team heeft gekozen voor de volgende opzet. Bij de groepen  1 t/m 3 wordt gebruik gemaakt van het takenbord. Door middel van magneten wordt door de kinderen aangegeven wanneer er een taak af is. De lay-out van de taak is vanaf groep 4 uniform. Wel kunnen accenten worden aangegeven, maar mogen niet van invloed zijn op de afgesproken lay-out. Het idee hierachter is dat een eenduidige lay-out voor kinderen het duidelijkst en prettigst is.
Naast de opdrachten staan op de taakbrief ook in ieder geval vermeld:

- de naam van het kind - de groep

- de datum en/of het weeknummer - het logo van de school

Bundelen en meegeven van de taken

De taken worden door de kinderen bewaard in een verzamelmapje. De taak nemen de kinderen in groep 4 aan het eind van de week mee. De verzamelde en gebundelde taken nemen de kinderen in groep 5 t/m 8 telkens voor de vakanties mee.

Een greep uit daltonaspecten binnen het taakwerken:

Daltonaspecten
Vrijheid/verantwoordelijkheid	Vrijheid in de eigen planning en de uitvoering ervan. Verantwoordelijkheid nemen voor de eigen gemaakte keuzes. Vrijheid om wel of niet de instructie te volgen en zo    verantwoordelijkheid te zijn voor hun eigen leren.
Zelfstandigheid	Zelfstandig plannen en administreren. Kritisch het eigen werk en proces evalueren. Keuzes maken of taken zelfstandig of samen worden uitgevoerd.
Samenwerking	Opdrachten in tweetallen of grotere groep uitvoeren. Hulp aan medeleerlingen geven.
Reflectie	Voor tijdens en na het werken met de weektaak reflecteert het kind steeds op wat het doet, dit wordt in groep 1 nog sterk gestuurd door de leerkracht en komt meer bij de kinderen te liggen naarmate ze ouder worden. Op de weektaak zelf staan ook meerdere reflectievragen.
Effectiviteit	Doordat het kind niet hoeft te wachten, maar verder kan met ander werk van zijn (keuze)taak, wordt de effectiviteit van het onderwijs vergroot.

Takenbord groep 1 en 2

In de groepen 1-2 wordt gewerkt met een taken- en keuzebord. Dit bord is verdeeld in vakjes. Aan de zijkant zijn de naamkaartjes van de kinderen geplaatst. Aan de bovenzijde hangen pictogrammen van de taken. De kinderen kiezen zelf een taak van het takenbord of van het keuzebord. Als de kinderen een taak hebben gekozen, plaatsen zij een magneet met de kleur van de dag op het vakje naast hun naamkaartje onder de juiste taak. Het kiezen van een taak vindt iedere dag plaats. Als de taak af is, wordt er een magneet geplaatst in de kleur van de dag en reflecteren zij door middel van een smiley. Alle verplichte taken moeten op het einde van de week zijn afgerond. Tijdens taaktijd mogen de kinderen 2x plannen / kiezen.

Organisatie

De leerkracht bepaalt aan het begin van de week wat hij / zij die week wil aanbieden en hangt de kaartjes met de taken op het takenbord. Hier kunnen de kinderen uit kiezen. Pas aan het eind van de week worden ze er weer afgehaald. Op deze manier kunnen de kinderen (en de leerkracht, maar ook de ouders) zien wat ze gedaan hebben of zullen gaan doen (plannen). Als er een taak klaar is, wordt dat aangegeven met een magneet in de dagkleur.

De taken

De soorten taken zijn heel divers. Bijvoorbeeld: werken met ontwikkelingsmaterialen, creatieve opdrachten of werken in een bepaalde hoek.

Daltonaspecten
Vrijheid/verantwoordelijkheid	Door het gebruik van het taak-/planbord wordt het taakbesef bij kleuters geoefend (Dit gebeurt in de kleutergroepen uiteraard ook op zeer veel andere manieren). Het kind is er verantwoordelijk voor dat het de opdrachten af krijgt. Daarbij heeft het de vrijheid om een opdracht vandaag of op een andere dag te doen.
Zelfstandigheid	De keuze wordt in principe zelfstandig gemaakt, al zal het duidelijk zijn dat de leerkracht hierbij vaak nog een handje zal helpen. Het zelfstandig “administreren” d.m.v. de magneten is voor sommige kleuters best nog wel moeilijk, maar vormt een goede voorbereiding op het werken met een taakblad. Het zelfstandig pakken, schoonmaken en opruimen van materialen is een belangrijk element van het werken in de kleutergroepen.
Samenwerken	De leerkrachten proberen met regelmaat samenwerkingsopdrachten te verwerken in de verplichte taken. De leerkracht zal bewust zoeken naar samenwerkings-opdrachten. Daarnaast wordt er ook veel aandacht besteed aan het elkaar helpen en het delen van het materiaal.
Reflectie	Tijdens en na het werken reflecteert het kind op wat het doet. Dit wordt in groep 1 nog sterk gestuurd door de leerkracht en komt m met de kinderen hoe de opdracht / les is verlopen.  De kinderen reflecteren o.a.  met de smileys op het takenbord.
Effectiviteit	Doordat het kind niet hoeft te wachten, maar verder kan met ander werk van de (keuze)taak, wordt de effectiviteit van het onderwijs vergroot.